Onderweg kom je het weleens tegen. Een boeketje, plastic bloemen, een teddybeertje of ander aandenken, bevestigd aan een hek of paal of als altaartje opgesteld. Het kan overal opduiken, op een druk kruispunt in de stad, of aan de zijkant van een rustig landweggetje. Een monumentje, geplaatst om een gebeurtenis in iemands leven te herdenken. Ik weet niet welk effect dit heeft op jou, maar als ik dit al lopend, fietsend of vanuit de auto opmerk, dan komt het binnen. Mijn eigen gedachten of gevoelens, als die er zijn, worden tot een halt geroepen en ik sta mentaal en emotioneel even stil: hier is iets gebeurd. 

Elk jaar komen in Nederland medemensen om tijdens het deelnemen aan het verkeer. In 2020 waren dat volgens CBS-cijfers 610 personen. Minder mensen dan in 2019 en de jaren ervoor. De meeste verkeersslachtoffers vielen onder fietsers, 229 mannen, vrouwen, meisjes en jongens in totaal. Een stijging ten opzichte van het jaar ervoor en het hoogste aantal in 25 jaar. 

Het was geloof ik 2010 toen ik aan de 8-weekse mindfulness training deelnam. Een van de eerste oefeningen is een routinehandeling kiezen en die gedurende de week telkens met meer aandacht doen. Ik koos voor autorijden. Autorijden is voor mij echt een ding, het geeft me een gevoel van onafhankelijkheid, avonturen en mogelijkheden. Op 22-jarige leeftijd woonde ik als pas afgestudeerde in California en kreeg een baan in de Silicon Valley. Via openbaar vervoer reizen was geen optie. Carpoolen wel, maar daar kon ik niet echt op rekenen. Nog nooit had ik zoveel zenuwen als bij het afrijden, vandaar dat ik het een tweede keer mocht doen. Met mijn rijbewijs en tweedehands Honda Civic ging vervolgens een nieuwe wereld voor mij open. Niet langer afhankelijk van familie, collega’s, huisgenoten of vrienden; eindelijk kon ik gaan en staan waar ik wilde. Naar de supermarkt om tien uur ’s avonds? Hupsakee, gewoon doen. In het weekend een roadtrip naar de kust? Ja, natuurlijk. Radio of cassettebandje (jawel!) met veel bas op de speakers en gaan. 
 

Miles en miles, kilometer na kilometer en vele jaren later was een patroon ontstaan met autorijden. Muziek? Check. Volume? Hard. Gasgeven? Jazeker. Lekker op de muziek door alles heen bewegen. Ander liedje? Volume bijstellen. Meezingen. En zo voort! Een gezellige gewoonte waar ik niemand kwaad mee deed, toch? Of wel? Werd mijn rijstijl misschien toch ongemerkt beïnvloedt door de ‘wall of sound’ die ik in mijn auto-cocon creëerde? Gaf ik wat meer gas bij dat uptempo nummer? Haalde ik iets agressiever in bij een steviger liedje? Dat het wel degelijk invloed had, merkte ik tijdens het oefenen met mindful autorijden in de 8-weekse training. De muziek ging uit en wat bleek? De volumeknop van mijn eigen gedachten en gevoelens ging direct aan. Wat een herrie. Was ik dát al die jaren aan het overstemmen met mijn muziekjes en mix tapes? Confronterend, maar om me daarin te laten meeslepen was in het verkeer niet de time or place.  Aan oefenmateriaal geen gebrek. En oefenen, dat blijft het, al heb ik een nieuw aandachtiger patroon ontwikkeld in het verkeer, de smartphone geeft weer nieuwe uitdagingen. Dat mobieltjes tegenwoordig in alles wat wij doen kunnen afleiden is natuurlijk glashelder. 

Ongelukken gebeuren en soms is daar helemaal niets aan te doen, bijvoorbeeld door onvoorziene situaties. Maar vaker wel dan niet is het een gevolg van (een moment) onachtzaamheid. Muziek, appjes, met te veel alcohol op achter het stuur. Je kunt het zelf ook bedenken: alles waardoor je er niet helemaal bij bent, kan in het verkeer grote consequenties hebben. Dit is niet als een vingerwijzing bedoeld, want laten we eerlijk zijn, het is rete moeilijk om in onze wereld je aandacht ergens volledig op te richten. Maar waar ik ook zeker van ben: een meer mindful levensstijl resulteert in minder ongelukken. Kleinere maar ook grotere. Zou het een idee zijn om een module ‘Mindfulness in het verkeer’ op te nemen in examens zoals het Fiets- en Rijexamen? Volgens een goed Nederlands spreekwoord heet dat: jong geleerd is oud gedaan.